لیگ برتر، داستان برترین‌های فوتبال!

هواداران اهل فوتبال می‌دانند که تا قبل از سال 1992، تنها لیگ دسته اول فوتبال در انگلستان، حرف نخست را در حرفه توپ و دروازه می‌زد. باشگاه‌های انگلیسی در قاره اروپا در سال‌های 1970 تا 1980، موفقیت‌های بسیاری را کسب کرده بودند. اما اتفاقاتی نظیر فاجعه ورزشگاه هیسل که محرومیت 5 ساله انگلیس را در پی داشت، فرسودگی استادیوم‌ها و همچنین به اوج رسیدن هولیگانیسم در هواداران، باعث شروع روند نزولی باشگاه‌های انگلیسی شد. حالا دیگر انگلیس حرف اول را در فوتبال نمی‌زد بلکه ایتالیا با سری آ و اسپانیا با لالیگا جای آن را گرفته بودند.

اما همیشه در دوران تاریکی هستند کسانی که نور فانوس را به دست بگیرند تا راه خود را بیابند. در سال‌های 1980، روند مدیریت در برخی از باشگاه‌ها تغییر کرد، مارتین ادواردز در منچستریونایتد، آیروینگ اسکولار در تاتنهام و دیوید دین در آرسنال این تغییرات را سرلوحه کار قراردادند که نتیجه‌اش به طور خلاصه افزایش درآمد باشگاه‌ها بود و افزایش درآمد یعنی افزایش قدرت.

در آن سال‌ها (شروع دهه 90 میلادی) ممنوعیت یوفا علیه انگلیس که به آن اشاره کردیم برداشته شد، در جام جهانی 1990 انگلیس به نیمه نهایی رسید، منچستریونایتد در جام برندگان جام اروپا به قهرمانی رسید و گزارش تیلور نیز بعد از انتشار امنیت استادیوم‌ها را تضمین کرد. تمام این‌ها باعث برعکس شدن روند نزولی فوتبال در قاره سبز شد.

تغییر روند باشگاه‌ها در مدیریت، شامل یک برگ برنده بود، آنها به یکباره اعلام کردند که قصد جدایی از لیگ فوتبال و راه اندازی یک سوپر لیگ را دارند. این کار باعث شد تا مسئولین برای جلوگیری از فروپاشی لیگ دسته یک، دریافتی باشگاه‌ها از محل حق پخش و اسپانسرینگ را تا 50% افزایش دهند و باشگاه‌ها نیر قدرت رای بیشتری یافتند. این برگ اهرم فشار را سایر باشگاه‌ها نیز به کار گرفتند اما کسی لیگ را ترک نکرد چرا که برخورد یکسانی از طرف لیگ فوتبال با آنها شد.

اما در نهایت و با رویت افزایش درآمد از فوتبال (در پی بهبود وضعیت ورزشگاه‌ها، افزایش تماشاگر و افزایش دریافتی باشگاه‌ها) بار دیگر حرفه‌ای‌ها برای افزایش سرمایه و قدرت، ترک لیگ را مطرح کردند. اما این بار در سال 1990، گرگ دایک مدیر تلویزیون لندن ویکند، با نمایندگان پنج باشگاه آرسنال، اورتون، تاتنهام، لیورپول و منچستریونایتد دیدار کرد تا راه جدایی را بررسی کنند.

چراغ ها دوباره روشن شدند

نتیجه این دیدار، تاسیس یک لیگ برتر با حضور باشگاه‌های سطوح بالا بود اما هیچ لیگی بدون حمایت اتحادیه فوتبال انگلستان معتبر نمی‌شود. اینجای داستان جالب است، شاید این طور نباشد اما در آن زمان اتحادیه فوتبال رابطه خوبی با لیگ فوتبال نداشت و سودای تضعیف آن را در سر می‌پروراند. ما این را تایید نمی‌کنیم اما شاید به همین علت بود که با تاسیس لیگ برتر موافقت شد.

لیگ با هدف درآمد زایی بیشتر افتتاح شد. قوانین ابتدایی برایش در نظر گرفته شد و قرار برآن گشت تا این لیگ جدید از نظر تبلیغاتی و تجاری از اتحادیه فوتبال و لیگ فوتبال مستقل باشد تا هیئت مدیره آن که از جمیع افراد منتخب هر باشگاه تشکیل شده بود خود تصمیمات مربوطه را اتخاذ کنند.

سال 1992، تمامی باشگاه‌های حاضر در لیگ 104 ساله انصراف خود از حضور در این لیگ را ارائه دادند و به سمت لیگ جدید راهی شدند. دفتر مرکزی لیگ برتر به عنوان یک شرکت خصوصی محدود در مقر اتحادیه فوتبال بنیان گذاری شد و اولین فصل آن نیز در 93-1992 برگزار شد.

22 تیم که در این رقابت حضور داشتند شامل آرسنال، استون ویلا، بلکبرن، چلسی، کاونتری سیتی، کریستال پالاس، اورتون، ایپسویچ تاون، لیدز یونایتد، لیورپول، منچسترسیتی، منچستریونایتد، میدلزبرو، نوریچ سیتی، ناتینگهام فارست، اولدهام اتلتیک، کویینز پارک رنجرز، شفیلد یونایتد،شفیلد ونزدی، ساوت همپتون، تاتنهام و ویمبلدون بودند.

یکی از جنجال‌های لیگ برتر انگلیس که بی شباهت به لیگ خلیج فارس هم نیست، "بیگ فور" یا به فارسی "چهار غول" است. زمانی بود (سال‌های 2000) که تنها چهار تیم آرسنال، چلسی، لیورپول و منچستریونایتد سلطه کامل بر چهار رتبه اول جدول داشتند. یعنی تنها آن‌ها بودند که قهرمان می‌شدند و یا می‌توانستند به لیگ قهرمانان اروپا راه بیابند. آن‌ها روز به روز از سایرین قوی تر می‌شدند. در این زمان کوین کیگان گفت که سلطه بیگ فور یک تهدید بزرگ برای لیگ برتر خواهد بود چرا که باعث یکنواختی آن خواهد شد. اما ریچارد اسکودامور در دفاع از این موضوع گفت که با صرف نظر از رتبه باشگاه در لیگ، کشمکش‌ها و چالش‌های بسیاری که در دل این رویداد وجود دارد آن را جذاب نگه خواهد داشت که همین طور هم شد، با حضور تاتنهام و منچسترسیتی در بین این چهار غول در پایان فصل 09-2008، بیگ فور به بیگ سیکس ( شش غول) تغییر کرد. همچنین در سال 2007، نام لیگ برتر اتحادیه فوتبال ساده تر شد و به لیگ برتر تغییر کرد، رویدادی که تقریبا از سراسر جهان دیده می‌شود و شما کسی را نخواهید یافت که نام آن و باشگاه‌های حاضر در آن را نشنیده باشد.

نویسنده: مهراد پیشقراول